آزمایشگاه حفاظت و مرمت

مسئول آزمایشگاه حفاظت و مرمت: آقای دکتر کوروس سامانیان

 

کارشناس آزمایشگاه حفاظت و مرمت: آقای علی همرنگ

 

تاریخچه مختصر آزمایشگاه حفاظت و مرمت

آزمایشگاه حفاظت و مرمت دانشگاه هنر در سال 1387 با هدف بهینه سازی و ارتقاء امکانات و تجهیزات آزمایشگاهی در زمینه حفاظت و مرمت اشیاء تاریخی و فرهنگی راه اندازی شد. در سال1389 اولین دستگاه تخصصی در زمینه آنالیز نمونه‌ها (دستگاه FTIR) برای آزمایشگاه خریداری شد. و از سال 1390 با جذب کارشناس برای آزمایشگاه، امکان ارایه خدمات آزمایشگاهی به دانشجویان رشته حفاظت و مرمت دانشگاه هنر فراهم گردید. در سالهای بعد با افزایش امکانات و دستگاههای آزمایشگاهی، امکان ارایه خدمات بطور گسترده‌تر و نیز ارایه خدمات به مراجعان بیرون ازدانشگاه فراهم گردید.  

 

ضرورت وجود آزمایشگاه حفاظت و مرمت

قدم اول در حفاظت و مرمت اشیاء فرهنگی و تاریخی، شناسایی خود اثر و مواد تشکیل دهنده اثر با استفاده از ابزارهای آزمایشگاهی گوناگون می‌باشد. تعدد و تنوع و حساسیت مربوط به نمونه‌های فرهنگی و تاریخی ایجاب می‌کند که از به‌روزترین امکانات در جهت شناسایی مواد موجود در آثار تاریخی استفاده شود. با توجه به افزایش جذب دانشجو در رشته‌های مرتبط با حفاظت و مرمت و لزوم فراهم آوردن امکانات  پژوهشی و تحقیقاتی برای این دانشجویان و از طرفی کمبود آزمایشگاه‌های تخصصی که بتوانند نیازهای تخصصی دانشجویان در این رشته را برآورده نمایند، پایه‌ریزی آزمایشگاه حفاظت و مرمت اجتناب‌ناپذیر می باشد. نیاز دانشجویان رشته‌های مرتبط با حفاظت و مرمت به انجام آنالیز دستگاهی با تنظیمات خاص دستگاهی مورد استفاده در این رشته، به دلیل خاص بودن نمونه‌های آزمایشی، عدم امکان نمونه‌برداری از آثار، میزان بسیار کم نمونه‌ها، اندازه نامناسب نمونه‌ها، عدم امکان جابه‌جایی بسیاری از آثار و نبود کارشناسان و اپراتورهای مجرب دستگاهی برای کار با اینگونه نمونه‌ها و نیز نبود لوازم جانبی دستگاهی مورد نیاز برای آنالیز، اغلب موجب از بین رفتن سرمایه و زمان و عدم حصول نتیجه مناسب برای محققان این رشته می‌شود.    

 

گروه های مخاطب آزمایشگاه حفاظت و مرمت

1. دانشجویان رشته حفاظت و مرمت و سایر رشته های مرتبط از قبیل رشته هنر اسلامی، رشته مرمت ابنیه، رشته باستان‌شناسی، رشته مطالعات موزه
2. کلیه پژوهشگرانی که در زمینه آثار میراث فرهنگی و تاریخی فعالیت دارند.
3. کلیه موسسات و پژوهشگاههایی که در زمینه آثار فرهنگی و تاریخی فعالیت دارند.
4. کلیه موزه ها و موسساتی که در ارتباط با موزه و موزه داری فعالیت دارند مثل بانک‌ها
5. دانشجویان رشته‌های غیر مرتبط با توجه به نیاز دستگاهی از قبیل رشته شیمی، رشته زمین شناسی و ..

 

اطلاعات تماس آزمایشگاه حفاظت و مرمت

آدرس:تهران- خیابان سرهنگ سخایی- بعد از تقاطع سی‌تیر- دانشگاه هنر- شماره 56- دانشکده حفاظت و مرمت- ورودی چاپخانه- آزمایشگاه حفاظت و مرمت

شمره تماس:02166700932

ساعات کاری: در روزهای عادی شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8 الی 16.

 

تعدادی از تجهیزات آزمایشگاه حفاظت و مرمت

اسپکتروسکوپی مادون قرمز تبدیل فوریه

اسپکتروسکوپی مادون قرمز با قطعه جانبی ای تی آر

دستگاه پرتابل فلورسانس اشعه ایکس

دستگاه اسپکتروفتومتر یووی- مرئی دو پرتوی

میکروسکوپ پلاریزان عبوری و عبوری انعکاسی

 

خدمات آزمایشگاه حفاظت و مرمت

الف- فعالیت‌های آزمایشگاهی شیمی‌تر:

            از جمله فعالیت های آزمایشگاهی اولیه و پرکارد در آزمایشگاه حفاظت و مرمت بوده که در آن با استفاده از حلال ها و شناساگرهای شیمیایی شناسایی اولیه روی نمونه انجام می گیرد. این فعالیت ها عبارتند از:

الف-1- شناسایی کاتیون ها و آنیون های موجود در نمونه ها با استفاده از شناساگرهای شیمیایی

الف-2- شناسایی الیاف با استفاده از تست حلالیت در حلال های شیمیایی آلی و معدنی

الف-3- شناسایی کاتیون ها و آنیون های موجود در رنگدانه های آثار تاریخی

الف-4- تعیین خواص اسیدی و بازی محلول ها با استفاده از شناساگرهای شیمیایی

ب- فعالیت آزمایشگاهی میکروسکوپی:

            این فعالیت ها بسیار کاربردی بوده و کمک شایانی به شناسایی اجزاء نمونه در روش حفاظت و مرمت می‌کند و شامل موارد زیر می‌باشد:

ب-1- تهیه مقاطع طولی، عرضی و اسلایدهای میکروسکوپی از نمونه ها با استفاده از لام و لامل و مانت سرد

ب-2- بررسی سطوح نمونه ها زیر لوپ و میکروسکوپ نوری

ب-3- بررسی و شناسایی رنگدانه های نمونه آثار تاریخی و فرهنگی

ب-4- بررسی و شناسایی الیاف نمونه آثار تاریخی از قبیل کاغذ، پارچه، چوب

ب-5- عکس برداری میکروسکوپی از مقاطع با میکروسکوپ های نوری  عبوری و عبور- انعکاسی

ج- فعالیت آزمایشگاهی فیزیک:

            این بخش شامل فعالیت‌هایی است که در قالب آزمایشگاه فیزیک می‌باشد و بیشتر برای بررسی خواص فیزیکی مواد بکار می‌رود. روش‌هایی که برای بهینه سازی و مقاومت سازی کاغذها چسب ها و چوب و ... بکار می‌روند نیازمند آزمایش‌های مقایسه خواص فیزیکی قبل و بعد از انجام بهینه سازی هستند که باید صورت گیرد. تعدادی از این فعالیت ها برای آماده سازی نمونه جهت انجام تست های بعدی می باشند. فعالیت های آزمایشگاه فیزیک به شرح زیرند:

ج-1- تعیین وزن مخصوص سنگها و مصالح با استفاده از روش غوطه وری

ج-2- تعیین مقاومت فشاری اجسام با استفاده از دستگاه مقاومت فشاری

ج-3- تعیین مقامت کششی اجسام از قبیبل کاغذ، چسب، الیاف و مواد پلیمری با دستگاه مقاومت کششی

ج-4- دانه بنده مواد پودری غیر شیمیایی با استفاده از دستگاه شیکر الک

ج-5- خشک کردن مواد غیر آتشگیر در درجه حرارت 40 تا 300 درجه با دستگاه آون

ج-6- سوزاندن و ذوب مواد تا درجه حرارت 1200 درجه با استفاده از کوره آزمایشگاهی

ج-7- جداسازی محلول های ناهمگن براساس سرعت ته نشینی با دستگاه سانتریفیوژ

ج-8- همگن سازی محلول های ناهمگن(دیسپرس) با استفاده از دستگاه التراسونیک هموژنایزر

د- فعالیت آزمایشگاهی تحقیقاتی:

د-1- پیرسازی نمونه های آزمایشگاهی در شرایط مختلف دما و رطوبت و نور

د-2- کشت باکتری و قارچ  برای بررسی تاثیرات محیط کشت های گوناگون روی آن

د-3- فعالیت های تحقیقاتی در چارچوب پایان نامه دانشجویی ارشد و دکتری با لوازم آزمایشگاهی موجود

ه- فعالیت آزمایشگاهی دستگاهی:

ه-1- آنالیز نمونه آثار با استفاده از دستگاه طیف سنج مادون قرمز تبدیل فوریه(FTIR)

ه-2- آنالیز نمونه آثار با استفاده از دستگاه طیف سنج مادون قرمز تبدیل فوریه و ATR

ه-3- آنالیز نمونه آثار با استفاده از دستگاه اسپکتروفتومر UV-Vis

ه-4- آنالیز نمونه آثار با استفاده از دستگاه فلورسانس اشعه ایکس پرتابل(XRF)

ه-5- تعیین میزان رطوبت و دمای محیط با استفاده از دستگاه ترموهایگرومتر

ه-6- تعیین میزان رطوبت داخل چوب با دستگاه تستر رطوبت چوب

ه-7- تعیین میزان اسیدیته محلول با استفاده از دستگاه pH متر

ه-8- تعیین و ثبت میزان نور UV و IR و دما و رطوبت محیط با دستگاه دیتالاگر

 

دروسی که آزمایشگاه حفاظت و مرمت به آنها خدمات ارائه می کند

ردیف	رشته	گروه	مقطع	درس
۱	حفاظت و مرمت	ارشد حفاظت و مرمت	کارشناسی ارشد	آزمایشگاه مرمت آثار
۲	حفاظت و مرمت	ارشد حفاظت و مرمت	کارشناسی ارشد	روش تحقیق
۳	حفاظت و مرمت	ارشد حفاظت و مرمت	کارشناسی ارشد	آزمایشگاه و روش های نوین مطالعه آثار
4	حفاظت و مرمت	ارشد حفاظت و مرمت	کارشناسی ارشد	پروژه حفاظت و مرمت آثار
5	حفاظت و مرمت	ارشد حفاظت و مرمت	کارشناسی ارشد	پایان نامه
6	حفاظت و مرمت	ارشد حفاظت و مرمت	کارشناسی ارشد	کارگاه مرمت آثار
7	حفاظت و مرمت	ارشد حفاظت و مرمت	کارشناسی ارشد	سمینار کارشناسی ارشد
8	حفاظت و مرمت	ارشد حفاظت و مرمت	کارشناسی ارشد	مدیریت در حفاظت و مرمت آثار
9	مرمت ابنیه	ارشد مرمت ابنیه	کارشناسی ارشد	آشنایی با روش‌های آزمایشگاهی
11	مرمت ابنیه	ارشد مرمت ابنیه	کارشناسی ارشد	آسیب شناسی و فن شناسی بناهای تاریخی
12	مرمت ابنیه	ارشد مرمت ابنیه	کارشناسی ارشد	طرح مرمت بناهای تاریخی
13	موزه داری	ارشد موزه داری	کارشناسی ارشد	تقویم نگاری و ارزیابی اشیاء موزه ای
14	موزه داری	ارشد موزه داری	کارشناسی ارشد	حفاظت پیشگیرانه در موزه
15	موزه داری	ارشد موزه داری	کارشناسی ارشد	موزه و فناوری نوین
16	موزه داری	ارشد موزه داری	کارشناسی ارشد	پروژه موزه
17	حفاظت و مرمت	دکتری حفاظت و مرمت	دکتری	روش تطبیق و فن شناسی در ادوار مختلف
18	حفاظت و مرمت	دکتری حفاظت و مرمت	دکتری	روش شناسی پژوهش‌های حفاظت و مرمت
19	حفاظت و مرمت	دکتری حفاظت و مرمت	دکتری	روش شناسی پیشرفته بکارگیری علوم نظری و عملی در مرمت
20	حفاظت و مرمت	دکتری حفاظت و مرمت	دکتری	پایان‌نامه دکتری
21	هنر اسلامی	ارشد هنر اسلامی	کارشناسی ارشد	پایان نامه
22	هنر اسلامی	ارشد هنر اسلامی	کارشناسی ارشد	خط وکتیبه در هنر اسلامی
23	هنر اسلامی	ارشد هنر اسلامی	کارشناسی ارشد	پژوهش در هنر اسلامی